بررسی اثرات نمک‌های پتاسیم، کلسیم و منیزیم بر ریزازدیادی و تولید غده‌چه در سیب‌زمینی

سابقه و هدف: سیب‌زمینی (Solanum tuberosum L.) مهمترین گیاه مغذی و چهارمین محصول عمدة دنیا به شمار می‌رود. عوامل متعددی تکثیر این گیاه از طریق کشت بافت را تحت تاثیر قرار می‌دهند که از جمله می‌توان به ترکیب و مقدار نمک‌های محیط کشت اشاره کرد. در پژوهش حاضر اثر افزایش نمک های‌ ماکرو در محیط کشت بر ریزازدیادی و ریزغده‌زایی گیاه سیب‌‌زمینی، با استفاده از سه رقم اگریا، ساوالان و مارفونا با استفاده از محیط کشت پایه MS بررسی شده است. مواد و روش‌ها: در این مطالعه اثرات نمک‌های کلرید کلسیم (CaCl2)، مونوفسفات پتاسیم (KH2PO4) و سولفات منیزیم (MgSO4) با غلظت‌های 25/1، 5/1 و 75/1 برابر غلظت استاندارد آنها در محیط کشت پایه MS (شاهد)، مورد بررسی قرار گرفتند. بررسی اثر افزایش غلظت هرکدام از این نمک‌ها به‌صورت یک آزمایش مستقل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با ده تکرار انجام شد. بعد از 30 روز، صفات مختلفی شامل متوسط طول نوساقه در هر گیاهچه، میانگین طول ریشه در هر گیاهچه، تعداد ریشه در هر گیاهچه، تعداد و اندازه برگ در هر گیاهچه بررسی شدند. سپس، گیاهان نسبت به شرایط برون شیشه‌ا‌ی سازگار شده و جهت غده‌زایی در مزرعه‌ در شهرستان دماوند کشت شدند و صفات میانگین وزن غده در هر گیاهچه و تعداد غده در هر گیاهچه اندازه‌گیری شدند. یافته‌ها: بطورکلی نتایج آزمایش بررسی افزایش نمک‌ کلرید کلسیم در محیط کشت نشان داد که اضافه کردن غلظت این نمک در محیط کشت برخی از صفات مورد مطالعه از جمله طول نوساقه در هر گیاهچه و میانگین طول ریشه در هر گیاهچه را افزایش داده است. نتایج بررسی اثر افزایش مونوفسفات پتاسیم در محیط کشت نیز نشان داد که با استفاده از غلظت‌های بیشتر نمک در محیط کشت اکثر صفات مورد مطالعه بطور معنی‌داری بهتر بوده است. همچنین استفاده از غلظت‌های بالای سولفات منیزیم در در محیط کشت به طور معنی‌داری باعث بهتر شدن بیشتر صفات مورد مطالعه شده است. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که افزایش غلظت هرکدام از این نمک‌ها به تنهایی در محیط کشت، بطور معنی‌داری باعث افزایش تعداد گره، طول ساقه، تعداد ریشه، طول ریشه و اندازه برگ در مقایسه با شاهد شده است که نهایتاً منجر به افزایش میزان تکثیر و صرفه‌جویی در نیروی کار و مدت زمان لازم شده است. همچنین افزایش تعداد ریشه در هر گیاهچه باعث شد تا تعداد کمتری گیاه در مرحله سازگار کردن حذف شوند. با این‌حال در اکثر موارد افزایش غلظت نمک‌های پر مصرف تغییری در تعداد ریزغده و وزن آنها نداشت.